مثال کاربردی از نحوه نوشتن پیشینه تحقیق برای پژوهش علمی و مقاله

کارشناسان ما در مجموعه انجام مقاله با تجربه گسترده‌ ای که در نگارش انواع مقالات دارند، به خوبی با نحوه تنظیم پیشینه تحقیق آشنا هستند و می ‌توانند شما را در انتخاب منابع معتبر و تدوین دقیق این بخش یاری دهند. برای اینکه نگارشی علمی و اصولی داشته باشید طبق تجربه خودمان پیشینه تحقیق را برای شما توضیح می دهیم.

پیشینه تحقیق یکی از بخش ‌های کلیدی در هر کار پژوهشی مانند پایان‌ نامه، مقاله یا پروپوزال است که باید با دقت و عمق کافی نگاشته شود. در پیشینه تحقیق، شما به بررسی مطالعات و پژوهش‌ های پیشین مرتبط با موضوع خود می ‌پردازید و جایگاه تحقیق ‌تان را در میان آن ‌ها مشخص می‌ کنید. اگر بخواهیم از اهمیت پیشینه تحقیق بگوییم، این بخش در مقاله نشان می دهد که موضوع شما جدید است یا در ادامه‌ مباحث قبلی که توسط سایر پژوهشگران مورد برسی قرار گرفته است نگارش شده، همچنین از تکرار پژوهش‌ های انجام‌ شده جلوگیری می‌ کند و مسیر روشنی برای ادامه کار فراهم خواهد کرد.

اهمیت و ضرورت نگارش پیشینه تحقیق

شما به عنوان دانشجوی پژوهشگر، زمانی که قصد آغاز یک پروژه تحقیقاتی و نوشتن مقاله را دارید، باید ابتدا جایگاه موضوع خود را در بین تحقیقات پیشین انجام شده توسط دیگران به‌ طور دقیق شناسایی کنید.

نگارش پیشینه تحقیق دقیقاً در همین مرحله اهمیت حیاتی پیدا می ‌کند، زیرا این بخش به شما امکان می ‌دهد تا با بررسی و تحلیل مطالعات و پژوهش‌ های انجام شده، فهم عمیقی از وضعیت موجود در حوزه موضوعی خود به دست آورید.

طبق صحبتی که با یکی از دانشجویانی که به قصد مهاجرت اقدام به نگارش مقاله کرده بود به این نتیجه رسیدیم که با تدوین پیشینه تحقیق، شما نشان می ‌دهید که تا چه اندازه با مبانی نظری و یافته‌ های پیشین آشنا هستید و قادر هستید خلأهای پژوهشی و مسائل حل ‌نشده جدید را شناسایی کنید.

این موضوع کمک می‌ کند مسیر علمی شما به‌صورت مستدل و بر اساس منابع معتبر و مستند شکل گیرد و از انجام تحقیقات تکراری جلوگیری شود.

همچنین پیشینه تحقیق، پایه‌ ای برای تعریف سوالات پژوهشی و فرضیات شما خواهد بود و در نهایت اعتبار و کیفیت کارتان را ارتقا می ‌بخشد. در نهایت می توانید با دیدن ویدیو زیر اهمیت این بخش را بهتر متوجه شوید.

اگر شما این بخش را به درستی و با دقت نگارش نکنید، ممکن است پژوهش‌ شما تکراری به نظر برسد و از نوآوری و ارزش علمی لازم برخوردار نباشد. در صورت نیاز نیز با کمک گرفتن از تخصص کارشناسان ما، می‌ توانید به بهترین شکل ممکن جایگاه علمی پژوهش خود را تثبیت کنید و مسیر موفقیت را هموار سازید.

ساختار و بخش‌های اصلی پیشینه تحقیق

حدود یک ماه گذشته یکی از دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد با ما تماس گرفت، موضوع مقاله اش در حوزه روانشناسی بود و برای نگارش پیشینه تحقیق با چالش روبرو شده بود. او نمی ‌دانست دقیقاً باید از کجا شروع کند، چطور مطالب را دسته ‌بندی کند و چگونه به شکاف پژوهشی اشاره کند. با راهنمایی ‌هایی که به او ارائه دادیم، توانست پیشینه ‌ای دقیق، منسجم و علمی بنویسد. حال بر اساس همان تجربه، می‌ خواهیم برای شما نیز توضیح دهیم که یک پیشینه تحقیق خوب، دقیقاً شامل چه بخش ‌هایی است و چرا هر قسمت اهمیت دارد.

در ابتدا باید با یک مقدمه کوتاه، موضوع کلی پژوهش خود را معرفی کنید. در این بخش، شما بستر اصلی بحث را آماده می ‌کنید و خواننده را با چارچوب ذهنی تحقیق آشنا می ‌سازید.

در بخش بعدی که به بررسی مطالعات داخلی معروف است، شما باید تحقیقات انجام‌ شده در داخل کشور را مرور کرده و نشان دهید که چه کسانی، چه موضوعاتی را بررسی کرده‌ اند و به چه نتایجی رسیده ‌اند.

در ادامه، پژوهش ‌های بین ‌المللی مرتبط با موضوع خود را تحلیل کنید. این کار به شما کمک می ‌کند تا گستره دید علمی خود را گسترش دهید و یافته ‌های جهانی را با پژوهش ‌های داخلی مقایسه نمایید.

در بخش جمع ‌بندی و نتیجه ‌گیری، خلاصه‌ ای از نکات مهم مطالعات پیشین را بیان کرده و شباهت ‌ها و تفاوت ‌های موجود را بر جسته می‌  کنید.  در پایان، شما باید مشخص کنید که کدام بخش از موضوع هنوز بررسی نشده یا نیاز به پژوهش بیشتر دارد تا دیگرانی که به این موضوع علاقه مند هستند بتوانند در آینده بر روی آن پژوهشی ها جدیدی را انجام دهند. همین نقطه، توجیه اصلی برای انجام تحقیق شما خواهد بود. با رعایت این ساختار، می ‌توانید پیشینه ‌ای علمی و اثرگذار بنویسید که پایه ‌ای محکم برای پژوهش شما باشد.

مراحل نگارش پیشینه تحقیق

برای نگارش پیشینه تحقیق، ابتدا باید در جستجوی منابع مرتبط و معتبر دقت کافی داشته باشید. برای این کار، شما باید کلمات کلیدی مرتبط با موضوع خود را مشخص کنید و از طریق پایگاه داده‌های علمی معتبر مانند «گوگل اسکولار»، «پایگاه اسکوپوس» یا «پایگاه‌های تخصصی دانشگاهی» جستجو کنید. همچنین استفاده از کتابخانه ‌های دانشگاهی و منابع کتاب ‌شناسی می ‌تواند به تکمیل منابع شما کمک کند. دقت کنید که منابع انتخابی شما تازه، معتبر و مرتبط با موضوع پژوهش باشد تا پایه علمی کارتان قوی شود.

پس از جمع ‌آوری منابع، شما باید آن‌ ها را به صورت مرور نقادانه مطالعه کنید؛ یعنی صرفاً خواندن متن کافی نیست، بلکه باید نکات کلیدی، فرضیات، روش‌ها و نتایج هر مطالعه را به دقت استخراج کنید و با ذهنی پرسشگر به دنبال نقاط قوت و ضعف آن‌ها باشید. این نوع مطالعه به شما کمک می‌کند تا دید عمیق‌تری نسبت به موضوع داشته باشید و نکات کاربردی را برای پژوهش خود بیابید.

مرحله بعدی دسته‌ بندی و خلاصه‌ نویسی است. شما باید اطلاعات استخراج شده را به صورت منظم در دسته ‌بندی‌ های موضوعی یا مفهومی مرتب کنید و خلاصه‌ هایی تهیه نمایید که بعد ها در نگارش پیشینه تحقیق به سرعت بتوانید به آن‌ ها مراجعه کنید. این کار باعث نظم فکری شما شده و روند نوشتن را تسهیل می ‌کند.

سپس نوبت به تحلیل و ترکیب اطلاعات می ‌رسد. در این مرحله، شما باید یافته‌ های مطالعات مختلف را با یکدیگر مقایسه کنید، ارتباطات و تفاوت‌ های آن‌ ها را مشخص کنید و بر اساس این تحلیل ‌ها، چارچوبی منسجم برای پیشینه تحقیق خود بسازید. توجه داشته باشید که ترکیب اطلاعات باید منطقی و مستدل باشد تا نشان دهد شما به عمق موضوع تسلط دارید.

در نهایت، هنگام نوشتن متن پیشینه تحقیق، باید اصول نگارش علمی را رعایت کنید. از جمله استفاده از افعال مناسب که بیانگر فعالیت پژوهشی شما باشد، ارجاع ‌دهی صحیح به منابع با فرمت ‌های استاندارد و همچنین ویرایش دقیق متن برای حذف ابهامات و اشتباهات زبانی.

یک نمونه‌ از پیشینه تحقیق‌

ما برای یکی از دانشجویان روانشناسی یک پیشینه تحقیق با موضوع تاثیر تکنولوژی بر سلامت روان به عنوان الگو  نوشتیم و دوست داریم شما نیز این نمونه را در زیر مطالعه کنید:

در سال‌ های اخیر، با گسترش چشم ‌گیر استفاده از تکنولوژی در زندگی روزمره، پژوهش‌ های متعددی به بررسی تأثیر آن بر سلامت روان پرداخته ‌اند. مطالعات داخلی و خارجی نشان می‌ دهند که استفاده افراطی از ابزارهای دیجیتال، به‌ ویژه شبکه‌ های اجتماعی و گوشی ‌های هوشمند، می ‌تواند با افزایش اضطراب، افسردگی و کاهش کیفیت خواب همراه باشد (احمدی و همکاران، ۱۴۰۰؛ Smith et al., 2021). از سوی دیگر، برخی پژوهش‌ ها به مزایای تکنولوژی در ارتقاء سلامت روان از طریق اپلیکیشن ‌های روان ‌درمانی و ارتباطات اجتماعی اشاره کرده‌ اند. با این حال، بیشتر تحقیقات انجام ‌شده یا بر گروه‌های خاصی (مانند نوجوانان یا کارکنان حوزه سلامت) تمرکز داشته ‌اند یا به بررسی یک بُعد خاص از سلامت روان محدود شده ‌اند. بنابراین، هنوز شکاف ‌هایی در درک جامع و متوازن از تأثیر تکنولوژی بر ابعاد مختلف سلامت روان، به‌ ویژه در زمینه فرهنگی و اجتماعی ایران، وجود دارد که انجام پژوهش حاضر را ضروری می‌ سازد.

سخن پایانی

در نهایت،  اهمیت نگارش پیشینه تحقیق به عنوان پایه ‌ای محکم برای هر پژوهش قابل انکار نیست. چرا که این بخش چارچوب علمی و دیدگاه کلی شما نسبت به موضوع را شکل می‌ دهد و مسیر تحقیق را روشن می ‌سازد. اگر در فرآیند جمع‌ آوری، تحلیل و نگارش پیشینه تحقیق با چالش مواجه شدید، لازم نیست نگران باشید. کارشناسان مجرب ما در مجموعه انجام مقاله آماده ‌اند تا با ارائه خدمات حرفه ‌ای و هزینه ‌ای مناسب، شما را در این مسیر همراهی کنند. با سپردن مقاله خود به تیم متخصص ما، می ‌توانید با اطمینان و آرامش بیشتری به سایر حوزه های پژوهش خود بپردازید.